Saturday, February 8, 2014

Qipro

Republika e Qipros apo Qipro (greqisht: Κύπρος, KýprosturqishtKıbrıs) është shteti i ndodhur në ishullin me të njëjtin emër në Detin Mesdhe, 113 kilometra në jug të Turqisë dhe 120 kilometra në perëndim të bregdetit të Sirisë. 37 % i territorit të Republikës së Qipros është okupuar nga Turqia që nga 1974 (shiko Qiproja Veriore).Vendi ka dy gjuhë zyrtare: greke dhe turke.Sipërfaqja e përgjithshme e Qipros së bashku me pjesën veriore është 9.250 km², shtrihet rreth koordinatave gjeografike 35° 00V, 33° 00 L dhe 9.240 km² të kësaj sipërfaqeje janë tokë ndërsa 10 km² ujë.
Në vitin 1998 ne Qipro jetuan 639 mijë Grekë qipriot (85 %) dhe 88 mije turq qipriot (12 %).
Vija bregdetare e Qipros është 648 km e gjatë ndërsa të gjatësia për kufiri tokësorë me bazat britanike nuk është e dhënë.
Klima e Qipros është Mesdhetare, me verë të nxehtë e të thatë dhe dimër të ftohtë.
Relievi i Qipros në pjesën qendrore është terren me rrafshnalta ndërsa në veri dhe jug terren malorë. Pika më e ultë e relievit gjendet përgjatë bregdetit të detit Mesdhe dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 1.951 metrave në vendin e quajtur "Mali Olimpik" (ang.:Mount Olympus) në veriperëndim të vendit.Komuniteti grek është pothuajse tërësisht në kishën ortodokse greke e Qipros është autonome. Turqit, megjithatë, t'i përmbahen doktrinës suni Islamit. Ka edhe pakicat, Armenëve, katolikë, Maronites dhe Latins doktrinë, Anglicans dhe protestantëve.Gjuhët zyrtare janë greqishtanglisht dhe turqisht. Gjatë gjithë ishullit, vlerësoi se grekët qipriotë është rreth 77 % të popullsisë, turqit 18 %, ndërsa kombësitë e mbetur 5 % ndryshme (armenëve, Maronites, angleze, etj.). Arsimi fillor është gjashtë vjet, falas dhe e detyrueshme. Arsimit mesatare është gjithashtu i lirë dhe është e ndarë në dy cikle dhe tre-vjeçar. E parë (të shkollave të mesme) është i detyrueshëm. Shkolla e dytë (të larta ose të arsimit profesional) është opsional. Ka shumë institucione të arsimit të lartë (publike dhe private). Më parë, grekët qipriotë që dëshironin të studimit në institucionet e lartë u detyruan të mbështetet në universitetet e huaja, por kryesisht në Greqi. Që nga viti 1992, megjithatë, e krijuar në Universitetin e Qipros. Analfabetizmit, në territorin e lirë të Qipros është e kufizuar në 2,4 %, ndërsa në territoret e pushtuara nga turqit, i mbyllur në 16,7 %.

No comments:

Post a Comment